پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در افراد مبتلا به اختلال پانیک

پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در

افراد مبتلا به اختلال پانیک[1]

شادی معتمد, دکتر احمدعلی تاجدین

چکیده

هدف پژوهش حاضر پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در افراد مبتلا به اختلال پانیک بود. روش تحقیق از حیث هدف کاربردی و از نوع همبستگی با تحلیل رگرسیون بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد مبتلابه اختلال پانیک که به مراکز مشاوره شهرستان دورود در بازه زمانی مهر تا اسفندماه 1400 مراجعه کرده‌اند می‌باشد و تمامی افراد با توجه به شرایط ورود و خروج به‌عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. تشخیص اختلال پانیک با استفاده از مصاحبه بالینی ساختاریافته بر اساس معیارهای تشخیصی توسط روان شناسان مراکز انجام شد. به علت حجم کم جامعه آماری و قابل‌دسترسی بودن به افراد جامعه تمامی افراد با توجه به شرایط ورود و خروج به‌عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه حساسیت اضطرابی توسط فلوید و همکاران (2005)، پرسشنامه نشخوار فکری هوکسما و مارو(1991) و پرسشنامه کیفیت زندگی(QOL) بودند. داده‌ها با استفاده از آزمون رگرسیون چند متغیری در نرم افزار spss نسخه 24 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که حساسیت اضطرابی با ضریب بتای 326/0- و در سطح معناداری (000/0p=)، نشخوار فکری با ضریب بتای 637/0- و در سطح معناداری (000/0p=) کیفیت زندگی را پیش‌بینی کرده است. با توجه به تاثیر مثبت حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در کیفیت زندگی افراد مبتلا به پانیک پیشنهاد می‌شود دوره های مختلف آموزشی در کلینیک ها و مراکز مشاوره برگزار گردد و با اجرای برنامه های متنوع نسبت به افزایش میزان پیشایندهای روان‌شناختی اقدام شود.

واژگان کلیدی: کیفیت زندگی، حساسیت اضطرابی، نشخوار فکری، اختلال پانیک

مقدمه

       بشر در طی زندگی خود تحت تأثیر محیط، آموزش و تربیت یاد گرفته که با بهره­گیری از دفاع از مواجهه با عواطف خود اجتناب کرده و بنابراین به بهانه کسب امنیت از نعمت رشد بازمانده است. اختلال پانیک از شایع‌ترین اختلال اضطرابی است که به‌وسیله نشانه‌های رفتاری، هیجانی و شناختی خود بر کارکردهای روزانه مبتلایان، اثرات منفی به‌جای گذاشته و سالیانه میلیون‌ها نفر را به مراکز درمانی سوق می‌دهد (زارع و همکاران، 1401) مشخصه اختلال پانیک وقوع خودبه‌خود و غیرمنتظره حملات پانیک است که شامل حملات و دوره‌های مجـزای ترس می‌باشد و فراوانی بروز آن‌ها از چند حمله در یک روز تا صرفاً تعداد انگشت‌شماری حمله در یک سال فرق می‌کند.

        اختلال پانیک ناشی از حملات مکرر و ناگهانی ترس و اضطراب است که در عرض چند دقیقه به اوج خود می‌رسد(کانک[2] و همکاران، 2015) این اختلال یک اختلال منحصربه‌فرد در میان اختلالات اضطرابی است که علائم و نشانه‌های آن در مرحله اول دارای ماهیتی فیزیکی است (مورت[3] و همکاران، 2017) این بیماران حساسیت شدیدی نسبت به وقایع و رویدادهای غیرقابل‌پیش‌بینی دارند (هلدپوسجاردت[4] و همکاران، 2018). علائم روانی عمده حمله پانیک ترس مفرط و احساس قریب‌الوقوع بودن مرگ و نابودی می‌باشد. این اختلال تقریباً در 7/2 درصد از افراد جامعه طی یک سال رخ می‌دهد و با افزایش نرخ ابتلای سایر اختلالات حوزه سلامت روان موجب افزایش نیاز به سرویس‌های مراقبت‌های بهداشـتی، دارودرمانی و افزایش میل و اقدام به خودکشی می‌گردد (اسمیرچر[5] و همکاران، 2017) که این موارد می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلابه اختلال پانیک را تحت تأثیر قرار دهد.

اختلال پانیک یکی از ناتوان‌کننده‌ترین اختلال‌ها در میان اختلالات اضطرابی است (مورت و همکاران ، 2018). حساسیت اضطرابی باعث ایجاد انواع سوگیری شناختی در پردازش اطلاعات می‌شود و زمینه را برای ابتلا فرد به اختلالات اضطرابی ازجمله فوبی اجتماعی فراهم می‌کند. حساسیت اضطرابی به‌عنوان یک میانجی نقش مهمی بین تنش‌ها و بیماری‌ها دارد که این خود تأثیر بسزایی در تداوم اختلالت اضطرابی دارد (پورشریفی و جعفری، 2019) اختلالات اضطرابی به‌صورت مکرر از نگرانی به‌عنوان یک راهبرد مقابله‌ای استفاده می‌کنند. (لافرنیرو و نیومن، 2020) نگرانی به‌عنوان ساختار مرکزی اختلالات اضطرابی به شمار می‌رود. این سازه تحت عنوان افکار اضطرابی تکراری و کنترل ناپذیر در خصوص رخدادهای زندگی تعریف می‌شود . نگرانی با انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، هیجانی و عملکرد فیزیولوژیکی در ارتباط است. و با افکار منفی تکرارشونده آمیختگی داشته و می‌توان گفت که نگرانی خود یک نوع از افکار منفی تکرارشونده است.

مطالعات  نشان می‌دهند که حساسیت اضطرابی احتمال پیشرفت اضطراب مرضی را افزایش داده و به‌عنوان یک عامل خطر در این زمینه عمل می‌کند. مدل‌های نظری اخیراً بر اهمیت نحوه برخورد افراد باتجربه‌های اضطراب‌آور تأکید بیش‌تری دارند (کرینز[6] و همکاران، 2018) افراد با حساسیت اضطرابی بالا اغلب اوقات به نشانه‌های اضطرابی به‌طورکلی منفی واکنش نشان می‌دهند. درحالی‌که افراد با حساسیت اضطرابی پایین اگرچه ممکن است این نشانه‌ها را به‌عنوان اموری ناخوشایند تجربه کنند، اما آن‌ها را تهدیدآمیز تلقی نمی‌کنند (کرینز و همکاران، 2018) یکی از عوامل مهم توجیه‌کننده اختلال پانیك، مؤلفه حساسیت اضطرابی است كه به‌عنوان یك سازه شناختی، دربرگیرنده تفاوت‌های فردی در ترس از نشانه‌های فیزیولوژیك بدنی است كه باعث افزایش تنفس، سرگیجه و تپش قلب شده و به‌عنوان یك متغیر واسطه‌ای، نقش برجسته در بسیاری از اختلالات روانی ازجمله اختلالات اضطرابی دارد. افراد با حساسیت اضطرابی بالا، بر این باورند كه احساسشان از علائم بدنی، نشانه‌ای از رخدادهای فاجعه‌آمیز جسمانی، روان‌شناختی یا اجتماعی است كه تهدیدی برای زندگی، عدم كنترل و خجالت‌زدگی است (لیرا و پرویانن[7]، 2018).

        از دیگر متغیرهای مرتبط با کاهش کیفیت زندگی در اختلال پانیك سازه نشخوارفكری است، كه طی دو دهه گذشته به‌عنوان سازه مهم در فهم چگونگی ایجاد و تداوم طیف‌های متفاوت اضطراب موردتوجه محققان قرار گرفته است (گاتر[8] و همکاران، 2013) استنتاج از پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه نمره‌های نشخوار فكری بر اساس میزان پاسخ‌های نشخواری، با میزان اضطراب و علائم مختلط اضطراب و افسردگی رابطه مستقیم دارد (نولن هوكسیما[9]، 2000) همچنین مطالعات متعدد از رابطه تنگاتنگ بین افكار نشخواری و انواع مختلف اختلال‌های هیجانی حكایت دارد (كونگ[10] و همکاران، 2015) در سال‌های اخیر نشخوارفكری به‌عنوان گرایش به افكار منفی تكراری در شروع، تداوم و عود افسردگی و اضطراب توجه نظری و عملی بسیاری از پژوهشگران را جلب كرده است (گوتر[11]، 2010) این سازه به‌عنوان یك سبك تفكر با مشخصات اصلی افكار تكراری، عودكننده، مزاحم و كنترل ناپذیر تعریف شده است.

سبك پاسخ‌دهی نشخواری نوعی پاسخ‌دهی به پریشانی است كه فرد افسرده یا مضطرب به‌طور مكرر و منفعلانه بر علائم پریشانی و علل و عوامل آن تمركز می‌کند. این افكار به‌صورت غیرارادی وارد آگاهی شده و توجه فرد را از موضوعات مورد نظر و اهداف فعلی منحرف و بر احساس افسردگی و اضطراب و علل و عواقب آن متمركز می‌کند (برینكرو دوزویس[12]، 2008) با توجه به اهمیت اختلال پانیک و آنچه گفته شد این سؤال مطرح می‌شود که آیا کیفیت زندگی با توجه به حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در افراد مبتلابه اختلال پانیک قابل پیش‌بینی است؟

روش پژوهش

پژوهش حاضر با توجه به اینکه هدف آن پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در افراد مبتلابه اختلال پانیک می‌باشد و از آنجا که این موضوع به‌منظور بهبود و به کمال رساندن اضطراب در افراد مبتلابه اختلال پانیک می‌باشد و  هدف بهبود وضعیت افراد مبتلا است لذا پژوهش حاضر از حیث هدف از نوع کاربردی می‌باشد.

پژوهش حاضر از حیث روش از نوع همبستگی با تحلیل رگرسیون می‌باشد چراکه این پژوهش به دنبال پیش‌بینی یک متغیر ملاک (کیفیت زندگی) بر اساس متغیرهای پیش‌بین (حساسیت اضطرابی، نشخوار فکری) است در واقع محقق نمی‌خواهد متغیری را دستکاری کند بلکه در جهت ارتباط بین این متغیرها می‌کوشد.  جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد مبتلابه اختلال پانیک که به مراکز مشاوره شهرستان دورود در بازه زمانی مهر تا اسفندماه 1400 که شامل 125 نفر بودند و به این مرکز مراجعه کرده‌اند می‌باشد و 110 نفر از افراد با توجه به شرایط ورود و خروج به‌عنوان نمونه در نظر گرفته شدند.

    پرسشنامه حساسیت اضطرابی فلوید و همکاران: پرسشنامه حساسیت اضطرابی توسط فلوید و همکاران (2005) طراحی شده است. این پرسشنامه دارای 16 سؤال و 3 مؤلفه ترس از نگرانی­های بدنی، ترس از نداشتن كنترل شناختی و ترس از مشاهده شدن اضطراب توسط دیگران می‌باشد و بر اساس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت با سؤالاتی مانند (وقتی نمی‌توانم توجه ام را روی کاری متمرکز کنم نگران می‌شوم که مبادا دیوانه شوم.) به سنجش حساسیت اضطرابی می‌پردازد.

• نمره بین 26 تا 33: میزان حساسیت اضطرابی در حد متوسطی می‌باشد.
• نمره بالاتر از 33: میزان حساسیت اضطرابی در حد بالایی می‌باشد.

پرسشنامه نشخوار فکری هوکسما و مارو: پرسشنامه نشخوار فکری توسط هوکسما و مارو در سال (1991) برای سنجش نشخوار فکری طراحی و تدوین شده است. این پرسشنامه دارای 22 سؤال  می‌باشد و بر اساس طیف چهارگزینه‌ای لیکرت با سؤالاتی مانند (سعی می‌کنید شخصیت خود را بررسی کنید تا بفهمید که چرا افسرده‌اید) به سنجش نشخوار فکری می‌پردازد.

جدول: مولفه های پرسشنامه نشخوار فکری

جدول4: نمره‌گذاری پرسشنامه نشخوار فکری

جدول5: امتیازات پرسشنامه نشخوار فکری

• نمره بین 33 تا 55 : میزان نشخواری فکری متوسط است.
• نمره بالاتر از 55  : میزان نشخواری فکری بالا است پرسشنامه کیفیت زندگی (QOL)[15]: این پرسشنامه جهت سنجش کیفیت زندگی فرد در دو هفت اخیر  مورد استفاده قرار می‌گیرد ، سازنده آن  سازمان بهداشت جهانی(WHOQOL- BREF)  با همکاری 15 مرکز بین‌المللی سال 1989  است، تعداد آن سوالات24 سؤال در قالب 4 حیطه، که دو سؤال اول به هیچ یک از حیطه‌ها تعلق ندارد و وضعیت سلامت و کیفیت زندگی را به شکل کلی مورد ارزیابی قرار می‌دهند، بنابراین پرسشنامه در مجموع 26 سؤال دارد که دارای حیطه‌های زیر است. (1) پرسشنامه کیفیت زندگی دارای 4زیر مقیاس در حیطه‌های زیر است: حیطه سلامت جسمانی(فیزیکی)  - حیطه روان‌شناختی  - حیطه روابط اجتماعی   - حیطه محیط زندگی 

جدول6: مولفه های پرسشنامه کیفیت زندگی

جدول7: نمره‌گذاری پرسشنامه کیفیت زندگی

جدول8: امتیازات پرسشنامه کیفیت زندگی

• نمره بین 52 تا 78 : كیفیت زندگی،  متوسط است.
• نمره بالاتر از 78  : كیفیت زندگی،  بالا است .

در نتایج گزارش شده توسط گروه سازندگان مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی که در 15 مرکز بین‌المللی این سازمان انجام شده، ضریب آلفای کرونباخ بین 73/0 تا 89/0 برای خرده مقیاس‌های چهارگانه و کل مقیاس گزارش شده است. و در ایران نیز نصیری (1385)  برای پایایی مقیاس از سه روش بازآزمایی با فاصله سه هفته‌ای، تنصیفی و آلفای کرونباخ استفاده کرد که به ترتیب برابر با 67/0، 87/0،84/0 بود. همچنین پایایی مقیاس کیفیت زندگی را رحیمی‌(1386) سنجیده و ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس برابر با 88/0، برای سلامت جسمی 70/0، برای سلامت روانی 77/0 و برای روابط اجتماعی 65/0 و برای کیفیت محیط زندگی برابر با 77/0گزارش کرده است. نصیری (1385) به‌منظور تعیین روایی مقیاس از روش روایی همزمان استفاده کرد و رابطه نمره کل آزمون و خرده مقیاس‌های آن را با نمره کل و خرده مقیاس‌های پرسشنامه سلامت عمومی از طریق ضریب هم‌بستگی سنجید.  در پژوهش حاضر برای تعیین روایی از هم‌بستگی نمره کلی هر بعد با تک تک سؤال‌های تشکیل دهنده آن بعد استفاده شد.  دامنه ضریب‌های همبستگی به‌دست آمده از 45/0 تا 83/0بود و همه ضریب‌ها در سطح 01/0 معنادار بودند. هر گویه نیز بیشترین همبستگی را با بعد مربوط به خود داشت.در تحقیقی یوسفی و صفری(1388)برای تعیین روایی از هم‌بستگی نمره کلی هر بعد با تک تک سؤال‌های تشکیل دهنده آن بعد استفاده شد.  دامنه ضریب‌های هم‌بستگی به‌دست آمده از 45/0 تا83/0 بود و همه ضریب‌ها در سطح 01/0معنادار بودند. هر گویه نیز بیشترین همبستگی را با بعد مربوط به خود داشت.

یافته های پژوهش

به منظور ارائه روشن تری از یافته های پژوهش, یافته‌های توصیفی که شامل میانگین، انحراف معیار، کمینه و بیشینه مقدار برای متغیرهای حساسیت اضطرابی نشخوار فکری و کیفیت زندگی در مقیاس کل برای 110 نفر در (جدول 1) ارائه‌شده است.

جدول1: شاخص‌های توصیفی حساسیت اضطرابی، نشخوار فکری و کیفیت زندگی (110=N)

جدول2: شاخص‌های توصیفی مولفه های حساسیت اضطرابی (110=N)

جدول 3: شاخص‌های توصیفی مولفه های نشخوار فکری (110=N)

با توجه به اینکه اولین مفروضه تحلیل واریانس چند متغیره نرمال بودن داده‌ها می‌باشد. برای بررسی این پیش‌فرض از آزمون کولموگراف-اسمیرنوف استفاده شد. در این آزمون اگر سطح معناداری از 05/0 بیشتر باشد داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند و اگر این سطح کمتر از 05/0باشد داده‌ها توزیع نرمال ندارند. در جدول5 نتایج آزمون کولوموگراف-اسمیرنوف برای هر یک از متغیرهای حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری و کیفیت زندگی ارائه‌شده است.

جدول4: نتایج آزمون کولوموگراف-اسمیرنوف در حساسیت اضطرابی، نشخوار فکری، کیفیت زندگی

در ابتدا برای بررسی فرضیه فرعی اول ضرایب همبستگی بین متغیر پیش‌بین و متغیر ملاک بررسی شد.  در جدول6رابطه خطی که بین متغیرهای ملاک (کیفیت زندگی) و متغیر پیش‌بین (حساسیت اضطرابی) وجود دارد بررسی شد و نتایج آن ارائه شد.  

جدول6: ضرایب همبستگی متغیرهای کیفیت زندگی و حساسیت اضطرابی

                                            * در سطح اطمینان 05/0 و    ** در سطح اطمینان 01/0

نتایج جدول7 نشان می‌دهد که در این تحلیل مولفه های حساسیت اضطرابی پیش‌بینی کننده‌های معناداری برای کیفیت زندگی هستند. مقدار ضریب تعیین مولفه های حساسیت اضطرابی برابر 402/0 و واریانس مشترک آن‌ها برابر با 162/0 است. این رقم به معنای آن است که مولفه های حساسیت اضطرابی درمجموع 16 درصد کیفیت زندگی را پیش‌بینی می‌کنند.

جدول8: نتایج تحلیل ضرایب رگرسیون برای بررسی نقش مولفه های حساسیت اضطرابی در کیفیت زندگی

برای بررسی نقش هریک از متغیرهای پیش‌بین از ضریب بتا استفاده شد که جدول (4-13) نشان می‌دهد که ترس از نگرانی­های بدنی با ضریب بتای 298/0- و در سطح معناداری (007/0p=) ترس از مشاهده شدن اضطراب توسط دیگران با ضریب بتای 232/0- و در سطح معناداری (03/0p=) کیفیت زندگی را پیش‌بینی کرده است. ترس از نداشتن كنترل شناختی پیش‌بینی کننده‌ ای معناداری برای کیفیت زندگی نبودند.

بحث و نتیجه گیری

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی و نشخوار فکری در افراد مبتلابه اختلال پانیک انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در این تحلیل مولفه های حساسیت اضطرابی پیش‌بینی کننده‌های معناداری برای کیفیت زندگی هستند. مقدار ضریب تعیین مولفه های حساسیت اضطرابی برابر 402/0 و واریانس مشترک آن‌ها برابر با 162/0 است. این رقم به معنای آن است که مولفه های حساسیت اضطرابی درمجموع 16 درصد کیفیت زندگی را پیش‌بینی می‌کنند. پس فرضیه اول تأیید شد و با اطمینان 95 درصد می‌توان گفت کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی در افراد مبتلابه اختلال پانیک پیش‌بینی می‌شود.

یافته‌های این فرضیه با یافته‌های پژوهش احمدی و همکاران (1399)، تقی پور و همکاران (1399)، تقی پور و همکاران (1399)، تقی پور و همکاران (1399)، عینی و همکاران (1399)، اسر^[16] و همکاران (2019)، جانسون^[17] و همکاران (2019)، ملنتایر و همکاران (2020) و فیدرای و همکاران (2020) همسو است. حساسیت اضطرابی باعث ایجاد انواع سوگیری شناختی در پردازش اطلاعات می‌شود و زمینه را برای ابتلا فرد به اختلالات اضطرابی ازجمله فوبی اجتماعی فراهم می‌کند. حساسیت اضطرابی به‌عنوان یک میانجی نقش مهمی بین تنش‌ها و بیماری‌ها دارد که این خود تأثیر بسزایی در تداوم اختلالات اضطرابی دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افراد مبتلابه اختلال فوبی اجتماعی در باورهای فراشناختی و فوبی اجتماعی خود غوطه ور  می‌باشند(پورشریفی و جعفری، 2019).

در تبیین این نتیجه می‌توان گفت که نگرانی به شکل‌گیری و پایداری اختلالات اضطرابی منجر می‌شود. بیماران مضطرب باورهای فراشناختی مثبت انعطاف‌پذیری درباره مفید بودن نگرانی به‌عنوان یک راهبرد مقابله‌ای، باورهای منفی درباره نگرانی فعال‌شده و به ارزیابی‌های منفی درباره فرایند نگرانی منجر می‌شوند. نگرانی به‌عنوان محور اصلی اختلال پانیک کیفیت زندگی و بهداشت روان این بیماران تحت تأثیر قرار داده است. این بیماران یک چرخه معیوب در احساسات بدنی، ارزیابی‌ها و تفسیرهای منفی و اضطراب وجود دارد که به‌صورت مستمر بیمار را به حالت حساسیت نسبت به علائم بدنی مرتبط با اضطراب نگه داشته و باعث افزایش حساسیت اضطرابی در آن‌ها گشته و به افزایش محرک‌های تهدیدکننده منجر شده و میزان تهدیدآمیز بودن محرک‌های درونی و بیرونی ادراک شده را افزایش می‌دهد. حساسیت اضطرابی به افزایش پاسخ‌های اضطرابی منجر شده و امکان دارد که پاسخ‌های مرتبط با ترس را راه‌اندازی کرده و باعث بالا رفتن سطوح اجتنابی شود. افراد دارای حساسیت اضطرابی بالا در مدیریت سطح اضطراب دچار مشکل بوده و با افزایش سطوح اضطراب عاطفی، درگیر رفتارهای اجتنابی بیشتر می‌شوند. حساسیت اضطرابی احتمال پیشرفت اضطراب مرضی را افزایش داده و به‌عنوان یک عامل خطر در این زمینه عمل می‌کند. افراد با حساسیت اضطرابی بالا اغلب اوقات به نشانه‌های اضطرابی به‌طور منفی واکنش نشان می‌دهند درحالی‌که افراد با حساسیت اضطرابی پایین اگرچه ممکن است این نشانه‌ها را به‌عنوان اموری ناخوشایند تجربه کنند اما آن‌ها را تهدیدآمیز تلقی نمی‌کنند(کرینز و همکاران، 2018).

اختلالات اضطرابی به‌صورت مکرر از نگرانی به‌عنوان یک راهبرد مقابله‌ای استفاده می‌کنند. (لافرنیرو و نیومن، 2020) نگرانی به‌عنوان ساختار مرکزی اختلالات اضطرابی به شمار می‌رود. این سازه تحت عنوان افکار اضطرابی تکراری و کنترل ناپذیر در خصوص رخدادهای زندگی تعریف می‌شود . نگرانی با انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، هیجانی و عملکرد فیزیولوژیکی در ارتباط است. و با افکار منفی تکرارشونده آمیختگی داشته و می‌توان گفت که نگرانی خود یک نوع از افکار منفی تکرارشونده است. اگرچه در خضوع نگرانی دارای بار هیجانی زیان‌بار است، عدم توانایی در کنترل احساسات، واکنش‌های اضطرابی و توانایی در مدیریت تکالیف زندگی است (استیون و همکاران، 2018) افراد مبتلابه اختلالات اضطرابی اغلب بیان می‌کنند که در بیشتر مواقع زندگی‌شان نگران بوده‌اند، این بیماران از نگرانی برای مقابله با خطر یا ترس پیش‌بینی شده استفاده می‌کنند و نگرانی تعمیم‌یافته‌تری نسبت به افراد سالم دارند(لافرنیرو و نیومن، 2020)

در تبیین این یافته می‌توان گفت افراد با حساسیت اضطرابی بالا به علائم بدنی به‌صورت منفی واکنش نشان می‌دهند و در رویارویی با علائم اضطرابی خود ترس افراط گونه‌ای از خود نشان می‌دهند. این امر موجب افزایش شدت علائم اضطراب در فرد می‌شود. بدین طریق فرد در یک دور بسته معیوب قرار می‌گیرد که علائم برای او بازتاب بیشتری داشته و واکنش به علائم، شدت آن‌ها را افزایش می‌دهد و این موضوع خود واکنش شدیدتر را به دنبال خواهد داشت و فرد را در یک شرایط عمومی ناخوشایند قرار می‌دهد(هیز و همکاران، 2006). ازآنجایی‌که حساسیت اضطرابی منجر به اختلالات شدید و مرضی اضطرابی (ازجمله اضطراب اجتماعی) می‌شود، این عوامل زمینه‌ساز کاهش کیفیت زندگی آن‌ها خواهد شد. همچنین باید خاطر نشان کرد که حساسیت اضطرابی در تداوم و تشدید طیف گسترده‌ای از بیماری‌های جسمانی مزمن برای مثال طبق پژوهش نصیر و خالقی پور (ابن نصیر و خالقی پور، 2018) بیماری‌های قلبی، نقش بسزایی دارد. حساسیت اضطرابی باعث ایجاد انواعی از سوگیری‌های شناختی و افزایش توجه در رابطه با محرک‌های تهدیدکننده می‌شود و سطح تهدیدکنندگی محرک‌های درونی و بیرونی ادراک‌شده را افزایش می‌دهد و رفتارهای اجتنابی و مقابله‌ای بیشتری را فرامی‌خواند (کاشدانا و همکاران، 2009). افزایش سطح حساسیت اضطرابی و اجتناب تجربی به افزایش عدم تمایل در پذیرش احساسات، افکار، خاطرات و سایر تجارب ناراحت‌کننده در طول عمر منجر می‌شود که این خود به تلاش ناسازگارانه جهت مقاومت، فرار و اجتناب از این تجارب منتهی می‌شود. بنابراین با افزایش حساسیت اضطرابی، راهبردهای اجتنابی افزایش می‌یابد؛ راهبردهای اجتنابی در کوتاه‌مدت ناراحتی و درد را تسکین می‌دهد؛ در بلندمدت می‌تواند منجر به حفظ و تداوم رفتار و هیجان‌های منفی شود (اسپل-هوین و همکاران، 2019). زیرا تلاش سخت برای جلوگیری از تجارب شخصی منفی، به تکرار و تشدید پریشانی‌های روان‌شناختی منجر می‌شود و با فعالیت‌های معنادار زندگی تداخل می‌یابد.

نتایج مربوط به کیفیت زندگی بر اساس نشخوار فکری در افراد مبتلابه اختلال پانیک نشان داد که در این تحلیل مولفه های نشخوار فکری پیش‌بینی کننده‌های معناداری برای کیفیت زندگی هستند. مقدار ضریب تعیین مولفه های نشخوار فکری برابر 675/0 و واریانس مشترک آن‌ها برابر با 455/0 است. این رقم به معنای آن است که مولفه های نشخوار فکری درمجموع 45 درصد کیفیت زندگی را پیش‌بینی می‌کنند. این یافته‌ها با پژوهش های شادروان (1397)، نیافر و همکاران (1398)، تقی پور و همکاران (1399) و فیدرای و همکاران (2020) همسو است.

نشخوار فکری به‌عنوان شیوه ناسازگار مواجهه با رویدادهای استرس‌زا و تجربه‌های دشوار زندگی تعریف می‌شود، که شامل تمرکز مکرر و منفعلانه بر روی احساسات و افکار منفی است. در واقع نشخوار فکری تلاشی برای درک علل و پیامدهای تجارب ناخوشایند است(تومینیا 4 و همکاران، 2020). افراد مبتلابه نشخوار فکری با تأکید بر عقاید منفی در مورد خود، تجارب شکست‌ها درگذشته و همچنین پیش‌بینی عملکرد ضعیف در آینده از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب کرده که این امر منجر به تشدید و حفظ اضطراب اجتماعی در آن‌ها می‌شود (مدینی و همکاران، 2018). نشخوار فکری با تأثیر منفی بر پردازش اطلاعات موجب می‌شود که افراد به‌جای توجه به زمان حال، برگذشته تمرکز کنند که این مسئله موجب شدیدتر شدن اختلال‌های خلقی و اضطرابی می‌شود(وونگ5 و مولدز6 ،2009؛ علی پور و محمدی، 1394). به عقیده وونگ (2016) نشخوار فکری به‌عنوان بازبینی موقعیت اجتماعی، با توجه ویژه به نقش، رفتار، اضطراب و خودشناسی فرد در آن وضعیت توصیه می‌شود. بر اساس نارسایی‌های شناختی اضطراب اجتماعی، نشخوار فکری تفکرات خودارزیابی فرد را در مورد یک رویداد اجتماعی تغییر داده و حتی آن‌ها را منفی‌تر نشان می‌دهد. افرادی که دچار نشخوار فکری هستند، به دلیل تفسیر منفی از عملکرد خود در آینده، به‌طور معمول از موقعیت‌های اجتماعی پرهیز می‌کنند (کالرک و ولز، 1995؛ریت و هیمبتر ، 1997؛ بتال و همکاران، 2018). در نهایت خودارزیابی‌های منفی و اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی موجب حفظ و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی در این افراد می‌شود. نشخوار فکری اغلب بر ادراک منفی از خود و احساسات آزاردهنده تمرکز می‌کند و باعث ازدیاد توجه افراد بر مشکلات و افزایش رفتارهای اجتنابی می‌شود (بادرا و همکاران، 2016). افراد با نشخوار فکری در موقعیت‌های مبهم و استرس‌زا، با فراخوانی اطلاعات منفی و قضاوت‌های مغرضانه درباره خود، احساسات و حالت اضطراب گونه خویش را پیش‌بینی می‌کنند. به عقیده استار1 و دویال2(2012) نشخوار فکری در افراد مبتلابه اختلال‌های اضطرابی در مقایسه با افراد بهنجار، نوعی پاسخی است که در مواجهه با اضطراب و خلق افسرده شکل می‌گیرد(رحیمیان بوگر و همکاران، 1395).

پیشنهاد می شود این پژوهش در شهرستان‌های دیگر استان نیز انجام شود. همچنین این پژوهش در افراد با سایر اختلال‌های پیشنهادهای کاربردی

• پیشنهاد می‌شود برای افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلابه اختلال پانیک در ارتباط با حساسیت اضطرابی دوره های مختلف آموزشی در کلینیک ها و مراکز مشاوره برگزار گردد و با اجرای برنامه های متنوع نسبت به افزایش میزان پیشایندهای روان‌شناختی اقدام شود.
• پیشنهاد می‌گردد در جهت افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلابه اختلال پانیک با گنجاندن برنامه هایی به افزایش آگاهی و تصحیح نگرش در زمینه نشخوار فکری به اجرا در آید.

این مطالعه همانند پژوهش های دیگر با محدودیت هایی روبرو بود که بر روایی درونی و بیرونی مطالعه تآپاثیر گذار است. ازجمله محدودیت های پژوهش حاضر این بود که در شهرستان دورود انجام شد و در تعمیم نتایج آن به دیگر شهرستان‌ها باید با احتیاط عمل نمود. محدودیت دیگر این پژوهش در افراد مبتلابه پانیک انجام شد و در تعمیم نتایج آن به سایر اختلال‌های روان‌شناختی باید با احتیاط عمل نمود. همچنین امکان کنترل همه متغیرهای مزاحم نبود.

منابع مآخذ

1-ابراهیمی؛ مریم، ابراهیمی؛ صدیقه. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی بر نشخوار فکری، میزان نگرانی و تحمل پریشانی مادران کودکان اوتیسم. مجله پرستاری کودکان.۷ (۲) :۲۰-۱۱

2- آقاپور؛ اسلام. و  مصری، مهدی. (1390). بررسی اثر عوامل اجتماعی-فرهنگی برکیفیت زندگی در گروهی از سربازان: مبتنی بر آموزه‌های قرآنی. قرآن و طب، 1(2):23-9.

3- تقی پور، بهزاد، بشرپور، سجاد، حاجلو، نادر، نریمانی، محمد (1399) اثربخشی درمان هیپوونتلاسیون بر حساسیت اضطرابی و پردازش هیجان زنان مبتلا به اختلال پانیک، مطالعات ران شنای بالینی، 10(38): 99-79.

4- تقی پور؛ بهزاد. بشرپور؛ سجاد. حاجلو؛ نادر. نریمانی؛ محمد. (1400). اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان بر حساسیت اضطرابی و نگرانی زنان مبتلا به اختلال پانیک. مطالعات روان‌شناختی، 17(1): 160-145.

5- تقی پور؛ بهزاد. بشرپور؛ سجاد. نریمانی؛ محمد. (1399). اثر بخشی گشتالت درمانی گروهی بر حساسیت اضطرابی و نشخوارفکری زنان مبتلا به اختلال پانیک. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 15(59): 13-1.

6- حقیقتیان؛ منصور. (1393). عوامل اجتماعی مؤثر بر کیفیت زندگی زنان شهر اصفهان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 6(2):89-82.

7- ذبیحی ویزه ناب، ع. (1392). بررسی عوامل اقتصادی ـ اجتماعی مرتبط با کیفیت زندگی شهروندان شهر اردبیل . پایاننامه کارشناسی ارشد، روانشناسی جامعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

رحیمیان بوگر؛ اسحاق. تقوایی نیا؛ علی. جهان بخش؛ حمیده. (1395). مقایسه نشخوار فکری و خودتنظیمی عاطفی در افراد افسرده، مضطرب، و بهنجار. پژوهش های روانشناختی. 19(1):44-24.

8- ساروخانی؛ دیانا. امیدی؛ خدیجه. نوروزی؛ رضا. زالی؛ حکیمه. سایه میری؛ کورش. و فروزش فرد، محمد. (1395). بررسی وضعیت کیفیت زندگی در بیماران سرطانی در ایران، مرور سیستماتیک و متاآنالیز، کومش، 18(1):12-1

9- سالاریلـک؛ شاکر. گـرگین کرجـی؛ لیدا. و  امیـری، سعیده.  (1392) بررسـی کیفیـت زنــدگی سـالمندان سـاکن شهرســتان کامیاران در سال 1388 ،مجله پزشکی ارومیه، 24(1): 29-24

سلیمانی؛ محمد. منصوریان؛ حسین. براتـی؛ زهرا. (1392) سنجش کیفیت زندگی در محله های در حال گذر شهری (مـورد مطالعه: محله دروازه شمیران از منطقه 12 شهر تهران)، جغرافیـا، 11، 75-51.

علی پور؛ فرشید. و محمدی؛ شهناز. (1394). نشخوار فکری، نشانه های اضطراب و افسردگی در افراد دچار لکنت زبان، اضطراب اجتماعی و بهنجار. روانشناسی کاربردی، 34 ،97-114.

10- عینی, ساناز, حسینی, سید علی, عبادی, متینه, محمدزاده, مهرداد. (1399). مدل‌یابی علّی کیفیت زندگی بر اساس حساسیت اضطرابی با میانجی‌گری اجتناب تجربی در سالمندان. روان‌شناسی پیری، 6(1): 77-65.

11- غفاری؛ غلامرضا. کریمی؛ علیرضا. و نوذری؛ حمزه. (1391). روند مطالعه ی کیفیت زنـدگی در ایران، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1(3).

12- غلامی، علیرضا. (1388). عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس6(24): 100-80.

13- فنی؛ زهره. حیدری؛ سامان، و آقایی؛ پرویز. (1394) سنجش کیفیت زندگی شهری با تاکید بر جنسیت مطالعه موردی: شهر قروه، دوقصلنامه پژوهش‌های بوم شناسی شهری، 6(2): 78-65

14- مشهدی، علی؛ قاسمپور، عبدالله؛ اكبری، ابراهیم و ایل ؛ بیگی، رضا. (1392). نقش حساسیت اضطرابی و تنظیم هیجانی در پیشبینی اضطراب اجتماعی دانشجویان. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14 (2): 99-89.

15- منصوری، احمد؛ بخشیپور رودسری، عباس؛ محمودعلیلو، مجید؛ فرنام، علیرضا و فخاری، علی. (1390)مقایسه نگرانی، وسواس فكری و نش فكری در خوار افراد مبتال به اختالل اضطراب فراگیر، اختالل وسواس- اجبار، اختالل افسردگی عمده و افراد بهنجار. مجله مطالعات روانشناختی، 7(4): 74-55.

16- نژاد محمد نامقی؛ عاطفه. باقری؛ فریبرز. و اسمعیلی؛ معصومه. برجعلی؛ احمد. شفیع آبادی؛ عبداله. (1393) ساختار و الگوی کیفیت زندگی اسلامی مبتنی بر دیدگاه آیت اله جوادی آملی، پژوهش در مسایل تعلیم و تربیت اسلامی، 22(22):26-7.

17- نظری پور، محمد. (1391)  اثربخشی آموزش کارآفرینی بر بهبود کیفیت زندگی خانوادگی و درآمد خانواده های بی بضاعت، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1: 130-139

18- نیافر، غلامحسین و صادقی، عباس و جیردهی، روح اله، (1398). رابطه بین پرخاشگری و نشخوار فکری با کیفیت زندگی،دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی،اردبیل

- Absah, I., Rishi, A., Talley, N. J., Katzka, D., & Halland, M. (2017). Rumination syndrome: pathophysiology, diagnosis, and treatment. Neurogastroenterology & Motility, 29(4), e12954.‏

- Acer, E., Altınoz, A. E., Erdogan, H. K., Agaoglu, E., Canakcı, N. Y., & Saracoglu, Z. N. (2019). Anxiety sensitivity and quality of life in patients with acne. Annals of Dermatology, 31(4), 372-377.‏

- Acer, E., Altınoz, A. E., Erdogan, H. K., Agaoglu, E., Canakcı, N. Y., & Saracoglu, Z. N. (2019). Anxiety sensitivity and quality of life in patients with acne. Annals of Dermatology, 31(4), 372-377

- Afshari, M., Neshat Doost, H. T., Bahrami, F., & Afshar, H. (2010). Efficacy of metacognitive-behavioral therapy on panic beliefs in female panic patients. Journal of Arak University of Medical Sciences, 13(1), 9-16.‏‏‏

- Arwert, T. G., & Sizoo, B. B. (2020). Self-reported suicidality in male and female adults with autism spectrum disorders: Rumination and self-esteem. Journal of autism and developmental disorders, 1 - 8

- Asnaani, A., Tyler, J., McCann, J., Brown, L., & Zang, Y. (2020). Anxiety sensitivity and emotion regulation as mechanisms of successful CBT outcome for anxiety-related disorders in a naturalistic treatment setting. Journal of affective disorders, 267, 86-95.‏

- Avallone, K. M., McLeish, A. C., Luberto, Ch. M., & Bernstein, J. A. (2012). Anxiety sensitivity, Asthma control, and quality of life in adults with Asthma. The Journal of Asthma: Official Journal of the Association for the Care of Asthma, 49(1), 57-62.

- Baek, I. C., Lee, E. H., & Kim, J. H. (2019). Differences in anxiety sensitivity factors between anxiety and depressive disorders. Depression and anxiety, 36(10), 968-974.‏

- Birstein, E., & Gusky, J. (2020). Treatment of panic disorder by trigeminal nerve manipulation: A case series. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 24(3), 161-164.

- Blöte, A. W., Miers, A. C., Van den Bos, E., & Westenberg, P. M. (2019). The role of performance quality in adolescents’ self-evaluation and rumination after a speech: Is it contingent on social anxiety level? Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 47(2), 148-163.

- Bottomley, A., Reijneveld, J. C., Koller, M., Flechtner, H., Tomaszewski, K. A., Greimel, E., ... & van de Poll-Franse, L. (2019). Current state of quality of life and patient-reported outcomes research. European Journal of Cancer, 121, 55-63.‏‏

- Brinker, J. K. & Dozois, D. J. (2008). Ruminative thought style and depression mood. Journal Clinical Psychology, 85(1), 1-19

- Caselli, G., Offredi, A., Martino, F., Varalli, D., Ruggiero, G. M., Sassaroli, S., ... & Wells, A. (2017). Metacognitive beliefs and rumination as predictors of anger: A prospective study. Aggressive behavior, 43(5), 421-429.

- Caselli, G., Offredi, A., Martino, F., Varalli, D., Ruggiero, G. M., Sassaroli, S., ... & Wells, A. (2017). Metacognitive beliefs and rumination as predictors of anger: A prospective study. Aggressive behavior, 43(5), 421-429.‏

- Chow, K. W., & Lo, B. C. (2017). Parental factors associated with rumination related metacognitive beliefs in adolescence. Frontiers in psychology, 8, 536.‏

- Clark, A. E., Goodwin, S. R., Marks, R. M., Belcher, A. M., Heinlein, E., Bennett, M. E., & Roche, D. J. (2021). A narrative literature review of the epidemiology, etiology, and treatment of co-occurring panic disorder and opioid use disorder. Journal of Dual Diagnosis, 17(4), 313-332.‏

- Coronado, P. J., Fasero, M., Otero, B., Sanchez, S., De la Viuda, E., Ramirez-Polo, I., ... & Baquedano, L. (2021). Health-related quality of life and resilience in peri-and postmenopausal women during Covid-19 confinement. Maturitas, 144, 4-10.‏

-Cosci, F., & Mansueto, G. (2019). Biological and clinical markers in panic disorder. Psychiatry Investigation, 16(1), 27.‏

- Day, H. J. (2018). Gender differences in Co-rumination Processes in the Friendships of Late Adolescents: Relations to Depression Vulnerability. The University of Maine.‏

- De Houwer, J. (2020). Revisiting classical conditioning as a model for anxiety disorders: A conceptual analysis and brief review. Behaviour Research and Therapy, 127, 103558.‏

- Dixon, L. J., Witcraft, S. M., McCowan, N. K., & Brodell, R. T. (2018). Stress and skin disease quality of life: the moderating role of anxiety sensitivity social concerns. British Journal of Dermatology, 178(4), 951-957.

- Ebn-Nasir, S., & KHaleghipour, S. (2018). Effectiveness of acceptance and commitment therapy on anxiety sensitivity and quality of life in patients with hypertension having avoidance personality trait. International Journal of Behavioral Sciences, 16(2), 198-205.

- El Amiri, S., Koszycki, D., Taljaard, M., Segal, Z., & Bradwejn, J. (2018). Predictors of etiological beliefs about panic disorder and impact of beliefs on treatment outcomes. Psychiatry Research, 264, 155-161.‏

- Enrique, A., Eilert, N., Wogan, R., Earley, C., Duffy, D., Palacios, J., ... & Richards, D. (2021). Are Changes in Beliefs About Rumination and in Emotion Regulation Skills Mediators of the Effects of Internet -Delivered Cognitive -Behavioral Therapy for Depression and Anxiety? Results from a Randomized Controlled Trial. Cognitive Therapy and Research, 1 - 12 .

- Erozkan, A. (2017). Determining the Anxiety Sensitivity Bases of Anxiety: A Study with Undergraduate Students. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 121-128.‏

- Espel-Huynh, H. M., Muratorea, A. F., Virzia, N., Brooks, G., & Zandberg, L. J. (2019). Mediating role of experiential avoidance in the relationship between anxiety sensitivity and eating disorder psychopathology: A clinical replication. Eating Behaviors, 34, 101308

- Fang, J., Wang, X., Wen, Z., & Huang, J. (2020). Cybervictimization and loneliness among Chinese college students: A moderated mediation model of rumination and online social support. Children and Youth Services Review, 115, 105-111 .

- Farris, S. G., Bond, D. S., Wu, W. C., Stabile, L. M., & Abrantes, A. M. (2018). Anxiety sensitivity and fear of exercise in patients attending cardiac rehabilitation. Mental Health and Physical Activity, 15, 22-26.‏

- Ferreri, F., Lapp, L. K., & Peretti, C. S. (2011). Current research on cognitive aspects of anxiety disorders. Current opinion in psychiatry, 24(1), 49-54.‏

- Fidry, M., Zugliani, M. M., do Valle, C. R., Martins, R. M., Cabo, M. C. D., Nardi, A. E., & Freire, R. C. (2020). Quality of life in panic disorder: the influence of clinical features and personality traits. Trends in psychiatry and psychotherapy, 41, 387-393.‏

- Floyd, M., Garfield, A., & Lasota, M. T. (2005). Anxiety sensitivity and worry. Journal Personality and Individual Differences, 38, 1223-1229.

- Goetter, E. M. (2010). An Empirical Investigation of depressive rumination: Implications for cognitive flexibility, Problem solving and depression [A Thesis of Master of Science in Clinical Psychology}. United States: Michigan.

- Gül, A. I., Özkırış, M., Aydin, R., Şimşek, G., & Saydam, L. (2015). Coexistence of anxiety sensitivity and psychiatric comorbidities in patients with chronic tinnitus. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 413.‏

- Hald-Poschardt, D., Sterzer, P., Schlagenhauf, F., Pehrs, C., Wittmann, A., Stoy, M., & et al. (2018). Reward and loss anticipation in panic disorder: An fMRI study. Gournal of Psychiatry Research: Neuroimaging, 271, 111-117.

- Howley, I., & Rosé, C. (2018). Empirical evidence for evaluation anxiety and expectancy-value theory for help sources. International Society of the Learning Sciences, Inc.[ISLS]..‏

- Huntley, C. D., & Fisher, P. L. (2016). Examining the role of positive and negative metacognitive beliefs in depression. Scandinavian journal of psychology, 57(5), 446-452.‏

- Johnson, A. L., McLeish, A. C., Alsaid-Habia, T., Shear, P. K., & Privitera, M. (2019). Anxiety sensitivity as a predictor of epilepsy-related quality of life and illness severity among adult epilepsy. Cognitive Therapy and Research, 43(1), 6-13.

- Johnson, D. P., & Whisman, M. A. (2013). Gender differences in rumination: A meta-analysis. Personality and individual differences, 55(4), 367-374.‏

- Joormann, J. (2006). Differential effects of rumination and dysphoria on the inhibition of irrelevant emotional material: Evidence from a negative priming task. Cognitive therapy and research, 30(2), 149-160.‏

- Julien, C. L., Rimes, K. A., & Brown, R. G. (2016). Rumination and behavioural factors in Parkinson's disease depression. Journal of Psychosomatic Research, 82, 48-53.‏

- Kearns, N. T., Villarreal, D., Cloutier, R. M., Baxley, C., Carey, C., & Blumenthal, H. (2018). Perceived control of anxiety as a moderator in the relationship between anxiety sensitivity and problematic alcohol use among adolescents. Journal of adolescence, 63, 41-50.‏

- Khakpoor, S., Saed, O., & Shahsavar, A. (2019). The concept of “Anxiety sensitivity” in social anxiety disorder presentations, symptomatology, and treatment: A theoretical perspective. Cogent Psychology, 6(1), 1617658.‏

- Khalsa, S.S., Feinstein, J.S., Li, W., Feusner, J.D., Adolphs, R., Hurlemam, R. (2016). Panic anxiety in human with bilateral amygdale lesions: pharmacological induction via cardior

- Kivelä, K., Elo, S., Kyngäs, H., & Kääriäinen, M. (2020). The effects of nurse-led health coaching on health-related quality of life and clinical health outcomes among frequent attenders: A quasi-experimental study. Patient education and counseling, 103(8), 1554-1561.

- Kolubinski, D. C., Nikčević, A. V., Lawrence, J. A., & Spada, M. M. (2016). The role of metacognition in self-critical rumination: An investigation in individuals presenting with low self-esteem. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 34(1), 73-85.‏

- Kong, T., He, Y., Auerbach, R. P., McWhinnie, C. M. & Xiao, J. (2015). Rumination and depression in chinese university students: The mediating role of over general autobiographical memory. Personality and Individual Differences, 77(1), 221-224.

- Kong, T., He, Y., Auerbach, R. P., McWhinnie, C. M. & Xiao, J. (2015). Rumination and depression in chinese university students: The mediating role of over general autobiographical memory. Personality and Individual Differences, 77(1), 221-224.

- Koster, E. H., De Lissnyder, E., Derakshan, N., & De Raedt, R. (2011). Understanding depressive rumination from a cognitive science perspective: The impaired disengagement hypothesis. Clinical psychology review, 31(1), 138 -145.

- Lashkary, A., Karimi-Shahabi, R., & Hashemi, T. (2016). The role of metacognitive beliefs in depression: Mediating role of rumination. International Journal of Behavioral Sciences, 9(4), 227-232.‏

- Lyyra, P., & Parviainen, T. (2018). Behavioral inhibition underlies the link between interoceptive sensitivity and anxiety-related temperamental traits. Front Psychology, 9, 1026.

- McIntyre, A., Rice, D., Janzen, S., Mehta, S., Harnett, A., Caughlin, S., ... & Teasell, R. (2020). Anxiety, depression, and quality of life among subgroups of individuals with acquired brain injury: The role of anxiety sensitivity and experiential avoidance. NeuroRehabilitation, (Preprint), 1-9.

- Meuret, A.E., Kroll, J., Ritz. (2017). Panic disorder comorbidity with medical and treatment implications. Annual Reviews clinical Psychology, 13, 209-240

- Mohammadkhani, S., S Purmand, N., & Hassanabadi, H. (2013). An Empirical Test of a Metacognitive Model of d Rumination and Depression in Non-clinical Population. Journal of Modern Psychological Researches, 8(30), 183-204.‏

- Muneer, A., Malik, J. A., & Aftab, R. (2019). Metacognitive Self-Regulation: The Mediating Role of Emotion Oriented Coping between Positive and Negative Beliefs about Rumination amongst Pakistani Adults. Journal of Liaquat University of Medical & Health Sciences, 18(01), 71-76.‏

- Murray, H. B., Juarascio, A. S., & Thomas, J. J. (2020). Augmenting diaphragmatic breathing with behavioral exposure: single -case experimental design for rumination disorder. Cognitive and Behavioral Practice, 27 ( 3), 347 -356 .

- Na, K. S., Cho, S. E., & Cho, S. J. (2021). Machine learning-based discrimination of panic disorder from other anxiety disorders. Journal of Affective Disorders, 278, 1-4.

- Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E. & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspective on psychology Science, 3, 400-421

- Olatunji, B. O., Naragon-Gainey, K., & Wolitzky-Taylor, K. B. (2013). Specificity of rumination in anxiety and depression: A multimodal meta‐analysis. Clinical Psychology: Science and Practice, 20(3), 225.‏

- Olaya, B., Moneta, M. V., Miret, M., Ayuso-Mateos, J. L., & Haro, J. M. (2018). Epidemiology of panic attacks, panic disorder and the moderating role of age: results from a population-based study. Journal of affective disorders, 241, 627-633.‏

- Otto, M. W., Eastman, A., Lo, S., Hearon, B. A., Bickel, W. K., Zvolensky, M., ... & Doan, S. N. (2016). Anxiety sensitivity and working memory capacity: Risk factors and targets for health behavior promotion. Clinical Psychology Review, 49, 67-78.‏‏

- Palmieri, S., Mansueto, G., Scaini, S., Fiore, F., Sassaroli, S., Ruggiero, G. M., ... & Carducci, B. J. (2018). Role of rumination in the relationship between metacognition and shyness. World journal of psychiatry, 8(4), 108.‏

Papageorgiu, C. & Wells, A. (2004). Depression rumination: Nature, theory, and treatment. Chichedter, UK: Wiley; 21-41

- Park, S. C., & Kim, Y. K. (2019). A novel bio-psychosocial-behavioral treatment model of panic disorder. Psychiatry Investigation, 16(1), 4.‏

- Perrotta, G. (2019). Panic disorder: definitions, contexts, neural correlates and clinical strategies. Current Trends in Clinical & Medical Sciences, 1.‏

- Pompoli, A., Furukawa, T. A., Efthimiou, O., Imai, H., Tajika, A., & Salanti, G. (2018). Dismantling cognitive-behaviour therapy for panic disorder: a systematic review and component network meta-analysis. Psychological medicine, 48(12), 1945-1953.‏

- Rabasco, A., McKay, D., Smits, J. A., Powers, M. B., Meuret, A. E., & McGrath, P. B. (2022). Psychosocial treatment for panic disorder: An umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Journal of Anxiety Disorders, 86, 102528.‏

- Reiss, S., Peterson, R. A., Gursky, D. M., & McNally, R. J. (1986). Anxiety sensitivity, anxiety frequency and the prediction of fearfulness. Behaviour research and therapy, 24(1), 1-8.

- Ruscio, A. M., Gentes, E. L., Jones, J. D., Hallion, L. S., Coleman, E. S., & Swendsen, J. (2015). Rumination predicts heightened responding to stressful life events in major depressive disorder and generalized anxiety disorder. Journal of abnormal psychology, 124(1), 17.‏

- Salguero, J. M., García‐Sancho, E., Ramos‐Cejudo, J., & Kannis‐Dymand, L. (2020). Individual differences in anger and displaced aggression: The role of metacognitive beliefs and anger rumination. Aggressive behavior, 46(2), 162-169.

- Sharaf, A.Y., Lachine, O. A., & Thompson, E. A. (2018). Rumination, social problem solving and suicide intent among Egyptians with a recent suicide attempt. Archives of psychiatric nursing, 32 ( 1), 86 -92

- Shihata, S., McEvoy, P. M., & Mullan, B. A. (2017). Pathways from uncertainty to anxiety: An evaluation of a hierarchical model of trait and disorder-specific intolerance of uncertainty on anxiety disorder symptoms. Journal of anxiety disorders, 45, 72-79.‏

- Smits, J. A., Otto, M. W., Powers, M. B., & Baird, S. O. (2019). Anxiety sensitivity as a transdiagnostic treatment target. In The clinician's guide to anxiety sensitivity treatment and assessment (pp. 1-8). Academic Press.‏

- Stanley, I. H., Boffa, J. W., Rogers, M. L., Hom, M. A., Albanese, B. J., Chu, C., ... & Joiner, T. E. (2018). Anxiety sensitivity and suicidal ideation/suicide risk: A meta-analysis. Journal of consulting and clinical psychology, 86(11), 946.‏

- Stewart, S. H., Taylor, S., Jang, K. L., Cox, B. J., Watt, M. C., Fedoroff, I. C., & Borger, S. C. (2001). Causal modeling of relations among learning history, anxiety sensitivity, and panic attacks. Behaviour Research and Therapy, 39(4), 443-456.‏

- Sun, H., Tan, Q., Fan, G., & Tsui, Q. (2014). Different effects of rumination on depression: key role of hope. International journal of mental health systems, 8(1), 1-5.‏

- Sütterlin, S., Paap, M., Babic, S., Kübler, A., & Vögele, C. (2016). Rumination and age: some things get better. Journal of aging research, 2012.‏

- Taylor, S., Zvolensky, M. J., Cox, B. J., Deacon, B., Heimberg, R. G., Ledley, D. R., ... & Cardenas, S. J. (2007). Robust dimensions of anxiety sensitivity: development and initial validation of the Anxiety Sensitivity Index-3. Psychological assessment, 19(2), 176.‏

- Tumminia, M. J., Colaianne, B. A., Roeser, R. W., & Galla, B. M. (2020). How is mindfulness linked to negative and positive affect? Rumination as an explanatory process in a prospective longitudinal study of adolescents. Journal of youth and adolescence, 2136-2148

- Vander Haegen, M., & Etienne, A. M. (2016). Cognitive processes across anxiety disorders related to intolerance of uncertainty: Clinical review. Cogent Psychology, 3(1), 1215773.‏

- Vanderhasselt, M. A., Brose, A., Koster, E. H., & De Raedt, R. (2016). Co-variation between stressful events and rumination predicts depressive symptoms: An eighteen months prospective design in undergraduates. Behaviour Research and Therapy, 87, 128-133.‏

- Watkins, E. (2015). Psychological treatment of depressive rumination. Current opinion in psychology, 4, 32-36.‏

- Watkins, E. R., & Roberts, H. (2020). Reflecting on rumination: Consequences, causes, mechanisms and treatment of rumination. Behavior Research and Therapy, 127, 103-111.

- Weber, F., & Exner, C. (2013). Metacognitive beliefs and rumination: A longitudinal study. Cognitive therapy and research, 37(6), 1257-1261.‏

- Winkeljohn Black, S., & Pössel, P. (2015). Integrating Beck’s cognitive model and the response style theory in an adolescent sample. Journal of Youth and Adolescence, 44(1), 195-210.‏

-Ziffra, M. (2021). Panic disorder: A review of treatment options. Ann Clin Psychiatry, 33(2), 124-133.‏

Abstract

The aim of the present study was to predict the quality of life based on anxiety sensitivity and rumination in people with panic disorder. The research method was applied in terms of purpose and correlation type with regression analysis. The statistical population of the present study includes all people suffering from panic disorder who visited counseling centers in Durood city between October and March 1400, and all people were considered as samples according to the entry and exit conditions. Panic disorder was diagnosed using a structured clinical interview based on diagnostic criteria by the center's psychologists. Due to the small size of the statistical population and accessibility to the community members, all individuals were considered as samples according to the entry and exit conditions. Data collection tools were anxiety sensitivity questionnaire by Floyd et al. (2005), rumination questionnaire by Hoeksma and Maro (1991) and quality of life questionnaire (QOL). Data were analyzed using multivariate regression test. The results showed that anxiety sensitivity with a beta coefficient of -0.326 and at a significant level (p=0.000), rumination predicted quality of life with a beta coefficient of -0.637 and at a significant level (p=0.000). Considering the positive effect of anxiety sensitivity and rumination on the quality of life of people suffering from panic, it is suggested to hold various training courses in clinics and counseling centers and to increase the amount of psychological antecedents by implementing various programs.