۱- چرا مشاوره شغلی؟
تنوع شغل‌ها بسیار بیشتر از سالهای دور است. پدران ما این همه گزینه برای انتخاب شغل نداشتند، از بین این همه گزینه مختلف، کدامیک مناسب حال من است؟ کدام شغل می‌تواند رضایت شغلی را برای من به ارمغان آورد؟
از طرف دیگر توقع ما از شغل هم بسیار بیشتر از گذشته است. حالا ما انتظار داریم که شغل ما علاوه بر اینکه درآمد خوبی نصیبمان کند، در راستای علایق و استعدادهای ما هم باشد. حرف زدن از پدیده‌هایی مثل استعدادیابی و علاقه‌سنجی شاید ۲۰۰ سال پیش خنده‌دار به نظر میرسید، اما این روزها اوضاع خیلی فرق دارد.
در مسیر رسیدن به شغل مناسب، ما بارها دچار سرگردانی می‌شویم. نمیدانیم از شغل چه می‌خواهیم و کدام شغل، همان شغلِ رویایی ماست؟
در میانه این سردرگمی و پیچیدگی، مشاور شغلی می‌تواند راهنمای ما در رسیدن به شغل مناسب باشد. گاهی یک مشورت شغلی درست، می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری بسیار بهتری شود و هم باعث صرفه‌جویی در زمان و سایر منابع شود و هم زندگی را برای ما دلنشین‌تر کند.
۲- چه موقع سراغ مشاور شغلی برویم؟
در چنین وضعیت‌هایی بهتر است سراغ یک مشاور شغلی خوب برویم:
- وقتی از شغل فعلی راضی نیستیم و هفته‌هاست با زحمت زیاد و با بد و بیراه گفتن به خودمان و این روزگار از خواب بیدار می‌شویم. (از کارم بدم میاد، چی کار کنم؟)
- وقتی تصمیم به تغییر شغل گرفته‌ایم ولی استرس تغییر شغل داریم و نمیدانیم دقیقا باید چطور این کار را انجام دهیم. با مخالفت خانواده چه کنیم؟ (تعامل با اطرافیان در حین ایجاد تغییر در زندگی)
- وقتی در حال تحصیل هستیم و متوجه شده‌ایم به هر دلیلی دوست نداریم در زمینه مربوط به رشته تحصیلی‌مان، فعالیت کنیم. حالا باید چه کاری انجام دهیم؟ تغییر رشته یا ادامه تحصیل و تغییر در مقاطع بالاتر یا …؟ (ارشد بخونم یا نه؟) (ادامه تحصیل بدهم یا نه؟ دکترا بخوانم؟)
- و البته بسیاری موارد دیگر.
۳- دو باور متفاوت در مورد روش رسیدن به شغل مناسب و نقش مشاوره شغلی چیست
چقدر وقت گذاشتیم تا بفهمیم اتم‌ها چطور با هم ترکیب می‌شوند و مولکول‌ها را تشکیل میدهند؟
چقدر برای حل انتگرال‌های دوگانه و سه‌گانه وقت صرف کردیم؟
چقدر برای چیزهایی وقت گذاشتیم که تاثیر مثبت چندانی بر حال امروز ما ندارند؟ چقدر وقت برای آنها تلف کردیم؟
داشتن شغل رضایت‌بخش تاثیر زیادی در احساس رضایت از زندگی دارد، قطعا خیلی بیشتر از فرمول‌های شیمی و انتگرال‌های ریاضی. اما چقدر برای ساختن مسیر شغلی مناسبِ خودمان وقت گذاشته‌ایم؟ جز رفتن در پی مسیری که دیگران میروند کارِ دیگری هم کرده‌ایم؟
جماعت زیادی از ما کمترین وقتی برای شناخت علاقه و استعدادمان و یافتن شغلِ مناسب خودمان صرف نمی‌کنیم. از این جماعت که بگذریم، کسانی که می‌خواهند در این راه قدمی بردارند را هم با کمی اغماض می‌توان در دو دسته جای داد:
- دسته اول باور دارند برای هر کس تنها یک شغلِ ایده‌آل وجود دارد که باید کشف شود. همینکه کشف کنیم این شغل ایده‌آل چیست، کار تمام است. انگار بین ما و شغلِ ایده‌آل‌مان تنها «حجاب عدم شناخت ما از آن شغل» وجود دارد و این حجاب هم با کشف آن شغل برداشته می‌شود. این گروه احتمالا از مشاور شغلی توقع دارند که به آنها در این کشف مهم کمک کند. لابد آن هم با تست‌های استعدادیابی و علاقه‌سنجی و شخصیت‌شناسی.
- باور دیگری در مورد فرایند رسیدن به شغل وجود دارد و این باور برپایه تلاش فعالانه ما برای ساختن شغل مناسب گذاشته شده است. و البته من جزء معتقدان به همین باور هستم.
شرح اشکالاتِ روش‌هایی که تنها به تست‌های شغل‌یابی متکی هستند نیاز به مطلبی مجزا دارد، اما این دو نکته را مختصر عرض کنم و بحث مفصل در این مورد را به بعد موکول میکنم:
- تست‌های شخصیت‌شناسی اکثرا علمی نیستند. اولین ویژگی یک پدیده علمی قابل تکرار بودن آن است، حال اینکه نتیجه این تست‌ها برای یک فرد ثابت در دو زمان مختلف، لزوما یکسان نخواهد بود. و حالا چطور بر مبنای این تستِ غیرقابل تکرار نسخه‌ای مطمئن و دقیق برای شغل صادر کنیم؟
- از صحت و دقت این تست‌ها که بگذریم، به سوال مهمتری میرسیم: حالا چطور من به آن شغل برسم؟ بر فرض که نتیجه فلان تست می‌گوید من باید بروم آشپز بشوم، خب چگونه این کار را بکنم؟ از کدام مسیر بروم؟ واقعیت‌ها و محدودیت‌های زندگی‌ام را چه کنم؟
خلاصه که معتقدان به باور دوم (منتقدان به نگاهِ مطلق به تست‌های شغلی) از مشاور شغلی توقع دارند تا در طی زمان و با شنیدن حرف‌های مراجع، او را قدم به قدم در مسیر ساختن شغل مناسب همراهی کند و البته که از تعلق خودم به این باور حرف زده‌ام.
۴- در جلسه مشاوره شغلی و تحصیلی به دنبال چه باشیم؟
جناب مشاور لطفا به من بگویید چطور علائقم را بشناسم؟ آیا همینکه در نگاه اول علاقه‌مند به بازیگر شدن هستم، برای اینکه مهمترین سرمایه زندگیم (عمرم را عرض میکنم) را در این راه خرج کنم کفایت می‌کند؟
مشاورجان من تصمیمم را برای تغییر شغل گرفته‌ام، اما با ترس از تغییر شغل چه کنم؟ خرج و مخارج زندگی را چکار کنم؟ با مخالفت خانواده چطور برخورد کنم؟
جنابِ مشاورِ شغلی و تحصیلی، همه میگویند دکترا داشتن بهتر از نداشتن است، راست میگویند؟ آیا برای من می‌صرفد که چند سالی روی این موضوع وقت بگذارم؟
مشاور شغلی گرامی، لطفا به من بگو چطور شغلِ کنونی‌ام را در راستای اهداف بلندمدتم قرار دهم؟
جلسه مشاوره شغلی جایی برای حرف زدن در مورد سوالهایی این‌چنین است. و البته که بیشتر شما حرف خواهید زد تا مشاور شغلی، اگر اطلاعات کافی در مورد شرایط شغلی و زندگی شما وجود نداشته باشد، چطور مشاوره مفیدی داده شود؟
از مشاور در مورد روش‌های کسب مهارت‌های لازم در مسیر شغلی‌تان راهنمایی بخواهید. در مورد راه‌های شناخت علاقه شغلی و روش‌های بررسی کیفیت این علاقه.
در مورد نحوه نوشتن رزومه و ارسال آن از مشاور کمک بگیرید.
از جلسه مشاوره شغلی با کلی ایده برای اجرا کردن و کلی موضوع برای فکر کردن بیرون بیایید. یادتان باشد مدیر پروژه طراحی مسیر شغلی شما هستید و مشاور شغلی در بهترین حالت، تنها یک مشاور خوب است، مدیر شمایید.
۵- مشاوره شغلی آنلاین و تلفنی
طبیعتا بهترین مشاوره، مشاوره حضوری است. اما در مواردی که شرایط برای مشاوره شغلی حضوری فراهم نباشد، جلسه مشاور شغلی تلفنی و آنلاین هم قابل برگزاری است.
برگزاری جلسات مشاوره آنلاین به لطف نرم‌افزارهایی مثل skype یا imo به راحتی قابل انجام است. در مواردی که امکان مشاوره آنلاین نبود، مشاوره شغلی تلفنی هم میسر است. در این موارد هم مشاور و هم مشورت‌گیرنده باید تمرکز کافی داشته باشند و وجود یک کاغذ و خودکار برای هر دو طرف از ضروریات است.